Wapń — właściwości. Co wspomaga calcium?

Wapń to pierwiastek, który najczęściej kojarzy się z pytaniami dotyczącymi zdrowia skóry, takimi jak: „Czy wapń pomaga na alergie skórne?”, czy „Jakie wapno na swędzenie skóry?”. W rzeczywistości, wapń odgrywa kluczową rolę w wielu procesach biologicznych w naszym organizmie. W niniejszym artykule przyjrzymy się właściwościom wapnia, jego wpływowi na funkcjonowanie organizmu, a także omówimy, czy rzeczywiście może pomóc w przypadku wysypki alergicznej. Dowiemy się również, jaka jest zalecana dzienna dawka wapnia, aby zapewnić sobie dobre samopoczucie i utrzymanie prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Wapń, calcium, wapno — co to?

Wapń, znany również jako calcium jest pierwiastkiem chemicznym o symbolu Ca i liczbie atomowej 20. Mimo że wiele osób w aptekach prosi o „wapno w tabletkach na alergie”, jest to określenie nieprecyzyjne i potoczne. W rzeczywistości wapno to materiał budowlany, najczęściej stosowany jako zaprawa murarska. Natomiast gdy mówimy o składniku mineralnym, który jest istotny dla budowy kości i zębów, mamy na myśli „wapń”. W kontekście medycznym terminy „wapń” i „wapno” są jednak używane zamiennie.

Źródłem wapnia jest nasza codzienna dieta, dlatego warto znać produkty bogate w wapń.

Calcium — na co?

Wapń, inaczej calcium to niezwykle istotny składnik mineralny, który odgrywa kluczową rolę w wielu procesach zachodzących w organizmie. Na co jest wapń? Wapń przyczynia się do prawidłowego krzepnięcia krwi, co jest niezbędne dla utrzymania zdrowia układu krwionośnego. Dodatkowo, wapń przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego, co pozwala efektywnie czerpać energię z dostarczanych pokarmów. Calcium wspomaga również prawidłowe funkcjonowanie mięśni, co jest niezbędne dla aktywności fizycznej oraz sprawności ruchowej.

Jego rola w przekaźnictwie nerwowym jest nieoceniona, ponieważ wapń pomaga w utrzymaniu prawidłowego przekaźnictwa nerwowego. Calcium pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu enzymów trawiennych, co sprzyja lepszemu przyswajaniu składników odżywczych. Na co jeszcze jest wapń? Bierze udział w procesie podziału i specjalizacji komórek co jest kluczowe dla wzrostu i regeneracji organizmu. Ostatecznie, wapń jest niezbędny do utrzymania zdrowych kości i zębów, co wpływa na ogólną kondycję układu kostnego oraz jamy ustnej. Regularne spożycie wapnia jest zatem ważne dla zachowania równowagi w organizmie.

Niedobór i nadmiar wapnia — objawy

Wapń wspiera prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Zarówno niedobór wapnia, jak i nadmiar wapnia mogą prowadzić do różnorodnych objawów i konsekwencji.

Niedobór wapnia – objawy:

• Skłonność do złamań – wapń wspomaga utrzymanie zdrowych kości, dlatego niedobór calcium może objawiać się częstszymi złamaniami.
• Problemy z zębami – calcium dba o utrzymanie zdrowych zębów.
• Skurcze i drżenie mięśni – wapń wspomaga utrzymanie prawidłowego funkcjonowania mięśni.
• Zmiany nastroju – możemy mieć do czynienia z większą drażliwością lub obniżeniem samopoczucia, ponieważ wapń wspiera prawidłowe przekaźnictwo nerwowe.
• Długi czas krwawienia i siniaki – wapń przyczynia się do prawidłowego krzepnięcia krwi, dlatego niedobór wapnia może objawiać się wydłużonym krwawieniem i siniakami.

Z drugiej strony, nadmiar wapnia, znany jako hiperkalcemia, również może prowadzić do nieprzyjemnych objawów:

• Zwiększone ryzyko tworzenia się kamieni nerkowych.
• Zaburzenia rytmu serca.
• Zaburzenia wchłaniania innych składników mineralnych, np. żelaza, magnezu i cynku.
• Zmiana ilości wypróżnień.

Zarówno niedobór wapnia, jak i nadmiar wapnia, mogą więc wpływać na utrzymanie zdrowia i samopoczucia. Dlatego ważne jest, aby dbać o odpowiednią dzienną dawkę wapnia poprzez zrównoważoną dietę oraz, w razie konieczności, konsultację z lekarzem lub dietetykiem.

Wapń a uczulenie i alergia

Wapno jest często wykorzystywane przez ludzi jako produkt wspomagający w takich przypadkach jak: uczulenie, alergie, czy pokrzywka. Dlatego też wiele osób wyszukuje w internecie hasła takie jak „wapń na skórę” czy „jakie wapno na swędzenie skóry„, poszukując skutecznych rozwiązań i porad dotyczących ulgi w przypadku nieprzyjemnych dolegliwości skórnych.

Wynika to z właściwości wapnia, który redukuje przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych, co przyczynia się do jego postrzegania jako substancji o działaniu wspierającym w stanach zapalnych i uczuleniowych.

Niemniej jednak warto zaznaczyć, że oficjalne oświadczenia zdrowotne nie potwierdzają skuteczności wapnia jako środka wspomagającego w przypadku uczuleń czy alergii skórnych.

Mimo to, warto zadbać, by dzienna dawka wapnia była dostarczona wraz z dietą, ponieważ jest to pierwiastek, który dba o prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Produkty bogate w wapń

Wapń to składnik mineralny powszechnie występujący w żywności, dlatego warto znać źródła wapnia w jedzeniu. Za produkty bogate w wapń uznawane są przede wszystkim mleko oraz jego przetwory. Znaczną ilość calcium można także znaleźć w konserwach rybnych spożywanych razem z ościami.

W czym jest wapń? Niektóre roślinne produkty, takie jak jarmuż, liście pietruszki, szpinak czy suche nasiona fasoli, również są źródłem wapnia, jednak jego przyswajalność w tych przypadkach bywa ograniczona. Przyczyną są wysokie poziomy kwasu szczawiowego i kwasu fitynowego, które obniżają biodostępność tego minerału. Dodatkowo, obecność nierozpuszczalnych frakcji błonnika pokarmowego, tłuszczy oraz nadmiaru fosforu również wpływa negatywnie na wchłanianie wapnia z diety.

Poniżej w tabeli znajdują się produkty bogate w wapń, które warto spożywać.

Tabela: Produkty bogate w wapń

Źródło: na podstawie https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/wapn-znaczenie-zrodla-przyklady-realizacji-z-diety/

W czym jest wapń? Oprócz diety bogatej w wapń możemy dostarczać go również w postaci suplementów diety. Suplementy wapnia są szczególnie popularne wśród osób, które mają dietę ubogą w calcium, na przykład wegetarian, wegan, a także osób z nietolerancją laktozy, które mogą mieć trudności z uzyskiwaniem wystarczającej ilości wapnia z naturalnych źródeł.

Regularne stosowanie suplementów wapnia może pomóc w utrzymaniu prawidłowego poziomu tego pierwiastka w organizmie, co wspiera przede wszystkim utrzymanie zdrowych kości i zębów.

Należy jednak pamiętać, że suplement diety nie może być stosowany jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety.

Ile wapnia dziennie?

W latach 2017–2020 przeprowadzono badania, które ujawniły, że wapń to składnik mineralny, który stanowi poważny problem w diecie Polaków. Aż 80% z nas nie zapewnia sobie wystarczającej dziennej dawki wapnia. Niezależnie od płci, miejsca zamieszkania czy wykształcenia, niedobory wapnia dotyczą niemal wszystkich grup społecznych. Średnie spożycie wapnia przez Polaków w wieku 19–64 lat wynosi tylko 615 mg dziennie. Kobiety średnio dostarczają sobie 589 mg, a mężczyźni 640 mg wapnia. U osób starszych te liczby są jeszcze niższe – mężczyźni spożywają średnio 502 mg, a kobiety 525 mg wapnia dziennie, co skutkuje niedoborem u 95% populacji.

Zatem ile wapnia dziennie należy spożywać, żeby pokryć dzienną dawkę wapnia? Dzienna dawka wapnia zależy od wieku, płci i stanu fizjologicznego (np. ciąża lub laktacja). Poniżej przedstawiamy, ile wapnia dziennie należy spożywać, zgodnie z nowymi normami żywienia dla populacji Polski:

Niemowlęta

• 6 – 11 miesięcy: około 260 mg/dobę

Dzieci

• 1 – 3 lata: 700 mg/dobę
• 4 – 9 lat: 1000 mg/dobę

Nastolatki

• 10 – 18 lat: 1300 mg/dobę

Dorośli mężczyźni

• 19 – 65 lat: 1000 mg/dobę
• > 66 lat: 1200 mg/dobę

Dorosłe kobiety

• 19 – 50 lat: 1000 mg/dobę
• > 51 lat: 1200 mg/ dobę

Kobiety w ciąży i karmiące piersią

• < 19 lat: 1300 mg/dobę
• ≥ 19 lat: 1000 mg/dobę

Zobacz także:

Inozytol – co to jest?

Biotyna – co to jest?

Cytrynian magnezu – jakie ma właściwości?

Autorka: Ewa Gębka