Synteza kolagenu i rola witaminy C

W ostatnich latach kolagen zyskał ogromną popularność jako składnik suplementów diety wspierających skórę, stawy czy włosy. Jednak by realnie wspomagać organizm, potrzebne są nie tylko surowce budulcowe, ale i odpowiednie warunki do ich wykorzystania. Właśnie tu na scenę wkracza witamina C – kluczowy kofaktor, bez którego synteza kolagenu nie może przebiegać prawidłowo. Sprawdź, jak działa ten proces i dlaczego suplementacja kolagenu w połączeniu z witaminą C może wspierać fizjologiczne funkcje organizmu.

Synteza kolagenu — co to?

Synteza kolagenu to biologiczny proces, dzięki któremu organizm produkuje kolagen – białko stanowiące podstawowy składnik skóry, ścięgien, kości i naczyń krwionośnych. To właśnie kolagen odpowiada za elastyczność skóry i integralność struktur tkankowych.

Choć nasz organizm potrafi sam wytwarzać kolagen, z wiekiem ten proces ulega spowolnieniu. Dodatkowo w czasie menopauzy proces biosyntezy kolagenu ulega zakłóceniu Ponadto czynniki takie jak stres, zanieczyszczenia środowiskowe, promieniowanie UV, palenie tytoniu czy nieprawidłowa dieta mogą zaburzać syntezę kolagenu. Właśnie dlatego rośnie zainteresowanie wsparciem naturalnych mechanizmów organizmu poprzez suplementację kolagenu.

Etapy syntezy kolagenu

Synteza kolagenu to złożony, wieloetapowy proces, który zachodzi głównie w komórkach tkanki łącznej – fibroblastach. Wymaga nie tylko dostarczenia odpowiednich aminokwasów, ale również udziału enzymów i kofaktorów, takich jak witamina C, która odgrywa kluczową rolę w stabilizacji powstającego białka. Proces ten przebiega następująco:

1. Transkrypcja genów kolagenowych
W jądrze komórkowym aktywowane zostają geny odpowiedzialne za kodowanie łańcuchów α budujących kolagen, głównie COL1A1 i COL1A2 (dla kolagenu typu I). Powstaje mRNA, które trafia do cytoplazmy.

2. Translacja i tworzenie preprokolagenu
Na rybosomach zachodzi translacja mRNA do postaci wstępnej cząsteczki – preprokolagenu, zawierającej sekwencję sygnałową oraz strukturę charakterystyczną dla kolagenu.

3. Modyfikacje posttranslacyjne w siateczce śródplazmatycznej
W tym etapie zachodzą kluczowe procesy:

• Hydroksylacja reszt proliny i lizyny, dzięki którym możliwe jest tworzenie stabilnych wiązań w strukturze helisy. Ten etap wymaga obecności witaminy C – bez niej enzymy hydroksylujące nie są aktywne.
• Glikozylacja niektórych hydroksylizyn – przyłączenie reszt cukrowych.
• Zwijanie potrójnej helisy – trzy łańcuchy peptydowe łączą się, tworząc stabilną cząsteczkę prokolagenu.

4. Transport i wydzielanie prokolagenu
Prokolagen jest transportowany przez aparat Golgiego i wydzielany poza komórkę do przestrzeni pozakomórkowej.

5. Dojrzewanie kolagenu i tworzenie włókien
Po wydzieleniu, enzymy (np. prokolagen-peptydazy) odcinają końcowe fragmenty cząsteczki, przekształcając ją w tropokolagen. Następnie zachodzi sieciowanie tropokolagenów za pomocą enzymu lizyloksydazy, co prowadzi do tworzenia wytrzymałych włókien kolagenowych.

Cały ten proces może zostać zakłócony w przypadku niedoboru kluczowych składników – przede wszystkim witaminy C, której obecność jest warunkiem stabilności i jakości powstającego kolagenu. To jeden z głównych powodów, dla których suplementacja kolagenu bardzo często łączona jest właśnie z witaminą C, co zwiększa efektywność jego wykorzystania przez organizm.

Kluczowa rola witaminy C w syntezie kolagenu

Witamina C (kwas askorbinowy) jest nieodzownym składnikiem procesu syntezy kolagenu – pełni funkcję kofaktora dla enzymów hydroksylujących prolinę i lizynę. Bez niej organizm nie jest w stanie produkować trwałego i funkcjonalnego kolagenu.

Badania naukowe jednoznacznie wskazują, że niedobory witaminy C skutkują osłabioną produkcją kolagenu, co może wpływać na stan skóry, dziąseł, kości czy naczyń krwionośnych. Co więcej, witamina C działa jako silny przeciwutleniacz, który chroni fibroblasty – komórki odpowiedzialne za produkcję kolagenu – przed stresem oksydacyjnym.

Dlatego w kontekście zachowania zdrowia i młodego wyglądu, odpowiednia podaż witaminy C jest fundamentem wspierania naturalnej syntezy kolagenu.

Dlaczego warto wybrać kolagen z witaminą C?

Preparaty łączące kolagen z witaminą C cieszą się dużą popularnością – i słusznie. Z punktu widzenia fizjologii, taka kombinacja zapewnia kompleksowe wsparcie dla procesu syntezy kolagenu.

Kolagen, dostarczany w formie hydrolizatów lub peptydów, stanowi materiał budulcowy. Witamina C natomiast tworzy środowisko niezbędne do jego skutecznego wykorzystania. Badania pokazują, że taka synergiczna suplementacja może wspierać właściwości fizjologiczne skóry, poprawiając jej elastyczność, nawilżenie i ogólny wygląd. Wybierając suplementację kolagenu, warto więc sięgnąć po produkty zawierające również witaminę C – najlepiej w odpowiednio dobranej porcji.

Czy suplementacja kolagenu bez witaminy C będzie skuteczna?

To zależy. Choć suplementacja kolagenu bez dodatku witaminy C dostarcza organizmowi cennych aminokwasów, to w przypadku niedoboru tej witaminy efektywność całego procesu może być znacznie ograniczona.

Bez witaminy C organizm nie jest w stanie przeprowadzić kluczowego etapu hydroksylacji, przez co powstały kolagen może być niestabilny i nie spełniać swojej biologicznej funkcji. Dlatego wiele ekspertów podkreśla, że witamina C to nie tylko dodatek, ale fundament skutecznej syntezy kolagenu.

Dobrą praktyką jest zatem łączenie kolagenu z witaminą C – niezależnie od tego, czy dostarczamy je z diety, czy w ramach suplementacji wspierającej fizjologiczne procesy organizmu.

Zobacz także:

Suplementacja kolagenu – czy daje efekty?

Co niszczy kolagen w organizmie?

Kolagen – co to jest i dlaczego go potrzebujemy?

Autorka: Ewa Gębka