Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba skóry, która charakteryzuje się nawrotami i dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych. Jest to poważne schorzenie dermatologiczne. Sprawdź koniecznie, od czego robi się atopowe zapalenie skóry oraz czy dieta i suplementacja może mieć wpływ na przebieg tej choroby!

Co to jest atopowe zapalenie skóry (AZS)?

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest jedną z najczęściej występujących alergicznych chorób skóry, szczególnie u dzieci. Charakteryzuje się silnym świądem, przewlekłym przebiegiem i nawrotami. Często towarzyszy jej astma i alergiczny nieżyt nosa i spojówek. Występowanie AZS u dzieci szacuje się na 10-30%, zaś u dorosłych na 1-3%.

Od czego robi się atopowe zapalenie skóry?

Patogeneza atopowego zapalenia skóry jest złożona. Uważa się, że uwarunkowania genetyczne odgrywają istotną rolę w rozwoju tej choroby. Dodatkowo można wymienić tutaj również czynniki środowiskowe oraz skład flory bakteryjnej.

Czynniki genetyczne a atopowe zapalenie skóry

Badania naukowe wykazały, że czynniki genetyczne mają znaczący wpływ na rozwój atopowego zapalenia skóry. Jeden z najbardziej zbadanych genów związanych z AZS to gen filagryny (FLG). Zmiany w tym genie prowadzą do zaburzeń struktury bariery skórnej, zwiększającej przepuszczalność skóry oraz prowadzącej do utraty wody przez skórę. Osoby z dwoma kopiami zmutowanego genu FLG mają większe ryzyko rozwoju ciężkiego AZS oraz wystąpienia objawów choroby wcześniej.

Czynniki środowiskowe — wyzwalacze rozwoju atopowego zapalenia skóry

Skłonność genetyczna do rozwoju atopowego zapalenia skóry może być wyzwalana przez czynniki środowiskowe i styl życia. Do takich czynników najczęściej zalicza się:

• Substancje chemiczne, detergenty – na przykład zawarte w produktach do pielęgnacji skóry (mogą zmieniać pH skóry).
• Miejsce zamieszkania – szacuje się, że mieszkańcy miast chorują częściej przez zanieczyszczone powietrze.
• Rolę mikrobiomu – chorzy na atopowe zapalenie skóry mają zaburzony skład flory bakteryjnej skóry.
• Alergeny – m.in.: alergeny powietrznopochodne (roztocza kurzu domowego, alergeny pyłków roślin, alergeny pochodzenia zwierzęcego, alergeny pochodzenia bakteryjnego lub grzybiczego), alergeny pokarmowe (mleko krowie, ryby, jajo kurze).

Dieta w AZS — czego nie wolno jeść przy atopowym zapaleniu skóry?

Na dzień dzisiejszy nie ma konkretnych zaleceń dietetycznych dla osób z atopowym zapaleniem skóry. Badania naukowe nie potwierdziły jednoznacznie, że zmiana diety może wzmagać lub hamować rozwój atopowego zapalenia skóry. Jednakże są doniesienia, że zachodni styl życia, czyli dieta bogata w fast-foody, słone przekąski, słodycze i sól może predysponować do rozwoju AZS.

Atopowe zapalenie skóry dieta eliminacyjna

Niewielka grupa osób zauważa korelację między zaostrzeniem AZS a spożyciem poszczególnych pokarmów. Najczęściej wymienia się m.in.: mleko krowie, jaja, soja, pszenica oraz orzechy.

Stwierdzono, że u niemowląt z AZS, których rodziny nie miały AZS, zastosowanie diety eliminacyjnej może skutkować znaczną poprawą stanu skóry. Badania Myłek wykazały, że 100% dzieci do 12. miesiąca życia widziało ustępowanie zmian skórnych po zastosowaniu diety eliminacyjnej. Jednak odsetek dzieci, które osiągnęły całkowitą poprawę, spadał wraz z wiekiem, wynosząc od 97,6% w wieku 1-3 lat do 38,5%.

Warto jednak pamiętać, że stosowanie diet eliminacyjnych profilaktycznie u dzieci nie jest zgodne z aktualną wiedzą medyczną. Dodatkowo niekontrolowana i nieuzasadniona dieta eliminacyjna może doprowadzić do niedoborów żywieniowych i prowadzić do zaburzeń wzrostowych u dzieci.

Karmienie piersią jako ochrona przed atopowym zapaleniem skóry

Biorąc pod uwagę różne badania naukowe, uważa się, że dłuższe karmienie piersią i późniejsze wprowadzenie pokarmów stałych po 4.–6. miesiącu życia zmniejsza ryzyko wystąpienia AZS. Jednakże najnowsze dane, opierające się na analizie 27 badań, sugerują, że wyłączne karmienie piersią nie jest istotnym czynnikiem ochronnym przed atopowym zapaleniem skóry.

Warto przeczytać: Jesteś w ciąży? Tych produktów unikaj!

Co pomaga na atopowe zapalenie skóry?

Atopowe zapalenie skóry probiotyki

W literaturze pojawiają się doniesienia o skuteczności stosowania probiotyków w zapobieganiu występowania atopowego zapalenia skóry. Przykładowo wykazano, że stosowanie przez ciężarną probiotyków może zmniejszać ryzyko wystąpienia AZS u dziecka. Zastosowanie preparatów zawierających bakterie probiotyczne, takie jak Lactobacillus i Bifidobacterium, oraz immunostymulujące, jak niepatogenne szczepy Escherichia coli, jest skuteczną metodą leczenia atopowego zapalenia skóry. Wynika to z wpływu układu odpornościowego na rozwój tego schorzenia. Dodatkowo metaanaliza 25 badań wykazała, że jedynie suplementacja mieszanymi szczepami probiotyków miała istotny wpływ na mniejsze ryzyko wystąpienia atopowego zapalenia skóry.

Idealnym preparatem, który zawiera aż 11 szczepów dobrych bakterii jest Esencja Probiotyczna od Primabiotic.

Warto włączyć do swojej diety również produkty takie jak: kefir, jogurt naturalny oraz kiszonki.

Wpływ suplementacji kwasami omega na atopowe zapalenie skóry

Współczesna literatura podkreśla znaczenie diety dla zdrowia układu odpornościowego i zapobiegania chorobom zapalnym, w tym AZS. Ważnym czynnikiem wpływającym na przebieg chorób zapalnych skóry są kwasy tłuszczowe, takie jak GLA, ALA, EPA i DHA. Dodatkowo, zaburzenia w poziomie tych kwasów obserwuje się u osób cierpiących na AZS. To sugeruje potencjalną rolę tych substancji w patogenezie choroby.

Badania przeprowadzone na zwierzętach, na przykład na szczurach, wykazały, że suplementacja olejem rybnym bogatym w kwasy omega-3 może zmniejszyć suchość skóry i świąd. Dlatego też kwasy omega-3 są obiecującym podejściem w profilaktyce zapalnych chorób alergicznych, w tym atopowego zapalenia skóry.

Dieta bogata w kwasy omega-3 powinna składać się z tłustych ryb morskich, orzechów włoskich, oleju lnianego oraz alg morskich.

Bibliografia:

1. Nosrati, Adi, „Dietary modifications in atopic dermatitis: patient-reported outcomes” Journal of Dermatological Treatment 28.6 (2017): 523-538.
2. Rotaru, Maria, Gabriela Mariana Iancu, and Irina Mihaela Matran „Importance of food in the control of inflammation in atopic dermatitis” Experimental and Therapeutic Medicine 20.6 (2020): 1-1.
3. Michaluk, A „WPŁYW PODAŻY KWASÓW NNKT W ŻYWIENIU PACJENTÓW Z ATOPOWYM ZAPALENIEM SKÓRY” 125.
4. Daszkiewicz, Magdalena „Rola żywienia w zapobieganiu i terapii wybranych schorzeń skóry” Aesth Cosmetol Med 10.4 (2021): 175-179.
5. Gałęcka, Mirosława, Anna M. Basińska, and Anna Bartnicka „Znaczenie mikrobioty jelitowej w przebiegu atopowego zapalenia skóry (AZS)—nowoczesne metody profilaktyki i leczenia” Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 13. No. 5. 2019.
6. Wróbel, O. „Żywienie w atopowym zapaleniu skóry.” Kosmetol. Estet 6.5 (2017): 467-469.
7. Woldan-Tambor, Agata, and Jolanta B. Zawilska „Atopowe zapalenie skóry (AZS)–problem XXI wieku” Farm Pol 65.11 (2009): 804-811.
8. Millan, Magdalena, and Jarosław Mijas „Atopowe zapalenie skóry–patomechanizm, diagnostyka, postępowanie lecznicze, profilaktyka” (2007): 114-122.