Jak stosować olej z wiesiołka?

Wiesiołek dwuletni (Oenothera L.) to roślina należąca do rodziny Onagraceae. W rodzaju Oenothera L. występuje około 145 gatunków, występujących w strefach klimatu umiarkowanego i tropikalnego Ameryki Północnej i Południowej. Niektóre gatunki przystosowały się do nowych obszarów, zasiedlając kraje kontynentu europejskiego, a obecnie w Europie występuje około 70 gatunków. Najliczniejszym gatunkiem z rodziny Oenothera L. jest Oenothera biennis , który ma również najlepiej zbadaną aktywność biologiczną. Wykazano, że Oenothera biennisjest korzystny w leczeniu wielu schorzeń.

Właściwości wiesiołka

Działanie biologiczne oleju z wiesiołka wynika z jego składu i biologicznych właściwości jego składników. Najważniejszymi składnikami pod względem ilości są bowiem wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA), głównie linolowy (LA) i γ-linolenowy (GLA), które należą do grupy kwasów omega-6.

Olej z wiesiołka zawiera ponad 70% kwasu linolowego (LA) i około 9% kwasu γ-linolenowego (GLA). Kwas linolowy i γ-linolenowy przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania wielu tkanek organizmu człowieka, ponieważ są prekursorami związków prowadzących do wytwarzania przeciwzapalnych eikozanoidów.

Wiesiołek na skórę

Kwas linolowy, znajdujący się w oleju z wiesiołka, odgrywa ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu skóry, zwłaszcza warstwy rogowej naskórka, w której jest jednym z głównych składników ceramidów budujących warstwę lipidową.

Wykazano, że obecność tego kwasu zapobiega łuszczeniu się skóry i utracie wody przez naskórek, jednocześnie poprawiając miękkość i elastyczność skóry oraz regulując proces keratynizacji naskórka. Poprawia gładkość skóry zarówno po zastosowaniu miejscowym, jak i doustnym.

Olej z wiesiołka a kobiece dolegliwości (PMS) 

PMS jest stanem, który wiąże się z objawami somatycznymi, emocjonalnymi i behawioralnymi podczas menstruacji kobiet. Lęk, depresja, trądzik, zmęczenie i ból głowy są częstymi objawami PMS. Bezsenność i myśli samobójcze są ciężkimi objawami przedmiesiączkowych zaburzeń dysforycznych.

Objawy te dotykają 85% kobiet miesiączkujących. PMS charakteryzuje się ponad 150 objawami klinicznymi (behawioralnymi, psychologicznymi i fizycznymi), w tym cykliczną mastalgią, bólem głowy, bólem pleców, drażliwością, depresją i zespołem jelita drażliwego podczas fazy lutealnej cykli menstruacyjnych.

Lecznicza moc oleju z wiesiołka w leczeniu PMS jest przedmiotem wielu badań klinicznych. Kwas linolowy wspomaga syntezę prostaglandyn i łagodzi objawy PMS. Wyniki badań klinicznych wykazały skuteczność i bezpieczeństwo oleju z wiesiołka w leczeniu PMS podczas menstruacji.

Prewencja chorób układu sercowo-naczyniowego

Wykazano również, iż GLA odgrywa także dużą rolę w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego. Spożywanie olejów z wiesiołka lub ogórecznika może przynieść takie efekty jak: obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego, spadek poziomu trójglicerydów, obniżenie ciśnienia tętniczego.

Choroby układu nerwowego (neuropatia cukrzycowa, stwardnienie rozsiane, schizofrenia, nadpobudliwość nerwowa)

We wszystkich tych schorzeniach obserwuje się zmniejszony poziom NNTK, szczególnie kwasu GLA w błonach komórkowych neuronów, a także krwinek czerwonych. Zakłócone zostaje przewodnictwo nerwowe, a błony krwinek czerwonych stają się sztywne, nieelastyczne, mają obniżoną zdolność oddawania tlenu w naczyniach kapilarnych.

Olej z wiesiołka poprawia pracę mózgu oraz koncentrację. Dlatego też, spożywając olej z wiesiołka uzupełniamy tak ważne kwasy tłuszczowe dla prawidłowego funkcjonowania naszego układu nerwowego.

Choroby o podłożu zapalnym i zwyrodnieniowym (np. gościec przewlekle postępujący)

Zaobserwowano, zwłaszcza w stanach zapalnych narządu ruchu, korzystny wpływ preparatów z wiesiołka podawanych przez okres dłuższy niż 3 miesiące.

Choroby oczu

Istnieją dowody na to, że GLA może przynieść korzyści pacjentom z chorobami oczu. Z badań naukowych wynika, że doustnie podawany olej z wiesiołka był skuteczniejszy niż oliwa z 11 oliwek (placebo) w zmniejszaniu objawów zespołu suchego oka i w poprawie komfortu użytkowania miękkich soczewek kontaktowych.

 Alkoholizm

Wpływ spożywania alkoholu na metabolizm NNTK jest intensywnie badany w wielu ośrodkach naukowych na świecie. W przewlekłym alkoholizmie zaobserwowano hamowanie syntezy endogennego kwasu GLA i prostaglandyny E1 oraz innych metabolitów wywodzących się od kwasu LA. Wykazano na podstawie badań biochemicznych i innych, że podawanie preparatów z wiesiołka w pierwszym okresie po odstawieniu alkoholu w znacznym stopniu zmniejszało ostrość objawów “głodu alkoholowego”.

Olej z wiesiołka – jakie ma witaminy?

Nasiona wiesiołka zawierają przeciętnie 20% tłuszczu, 15% białka, 42% włóknika, 7% popiołu, 5% skrobi i innych węglowodanów. Wśród składników mineralnych nasion wiesiołka zwraca uwagę wysoka zawartość wapnia, żelaza, magnezu, potasu i cynku. Ponadto, w oleju z wiesiołka znajdziemy przede wszystkim witaminę E oraz A.

Z czym nie łączyć oleju z wiesiołka?

Na olej z wiesiołka powinny uważać osoby podatne na występowanie zaburzeń krwawienia. Nie zaleca się łączenia oleju z wiesiołka z równoczesnym przyjmowaniem leków przeciwpłytkowych i antykoagulantów.

Olej z wiesiołka – z czym łączyć?

Korzystne właściwości oleju wiesiołkowego przyczyniły się do zwiększenia jego wykorzystania zarówno w profilaktyce, jak i terapii wielu schorzeń. Jednak badania wykazały, że spożywanie zwiększonych dawek oleju z wiesiołka może się stać potencjalną przyczyną nasilenia endogennych procesów utleniania nienasyconych lipidów.

Dlatego zaleca się jednoczesne spożywanie zwiększonych ilości antyoksydantów, głównie polifenoli, tokoferoli, β-karotenu i selenu. Warto również pamiętać, że jeśli włączamy do diety olej z wiesiołka (bogaty w kwasy omega-6), to warto zadbać o odpowiednie spożycie ryb (które zawierają omega-3 – DHA, EPA), lub olejów roślinnych bogatych w kwasy omega-3, np. olej lniany.

Czy olej z wiesiołka odchudza?

Znajdujący się w oleju z wiesiołka GLA pobudza brunatną tkankę tłuszczową i zwiększa tempo przemian metabolicznych, a  powstające prostaglandyny rozpoczynają spalanie tłuszczów w mitochondriach brunatnej tkanki tłuszczowej. Z tego względu stwierdzono, że olej wiesiołkowy może być skutecznym czynnikiem wspomagającym procesy odchudzania.

Czy olej z wiesiołka obniża ciśnienie?

GLA, znajdujący się w oleju z wiesiołka, może być także doskonałym czynnikiem obniżającym ciśnienie krwi. Nadciśnienie jest związane z nieprawidłowościami w metabolizmie tkankowych kwasów tłuszczowych, przypuszczalnie z  powodu obniżania aktywności Δ-6 desturazy.

Mechanizm działania GLA w tym schorzeniu może się wiązać ze zdolnością dostarczanego z dietą GLA do przywracania poziomów DGLA oraz AA w  tkankach przez omijanie metabolicznego etapu Δ-6 desaturacji, który jest modulowany w obecności EPA.

Piśmiennictwo

1. Timoszuk, Magdalena, Katarzyna Bielawska, and Elżbieta Skrzydlewska. “Evening primrose (Oenothera biennis) biological activity dependent on chemical composition.” Antioxidants8 (2018): 108.
2. Mahboubi, Mohaddese. “Evening primrose (Oenothera biennis) oil in management of female ailments.” Journal of menopausal medicine2 (2019): 74-82.
3. Dąbkowska, Monika. “ZNACZENIE WIELONIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH WNKT OMEGA 3 I OMEGA 6 W ŻYWIENIU CZŁOWIEKA.” Acta Salutem Scientiae” nr2 (2021): 19-31.
4. Białek, Małgorzata, and Jarosława Rutkowska. “Znaczenie kwasu γ-linolenowego w profilaktyce i terapii.” Advances in Hygiene & Experimental Medicine/Postepy Higieny i Medycyny Doswiadczalnej69 (2015).
5. Szczesna, M. “Ocena zdrowotna nasion z wiesiolka.” Roczniki Państwowego Zakładu Higieny2-3 (1993): 139-146.
6. Rogowska, Marta, and Wojciech Giermaziak. “Wpływ roślin leczniczych na farmakokinetykę i metabolizm leków syntetycznych”. Fitoter19 (2018): 274-282.
7. GRYGIERZEC, BEATA, and WOJCIECH SZEWCZYK. “Uprawa i pozyskiwanie wybranych roślin zielarskich”.
8. STANOWISKO WIESIOŁKA DWULETNIEGO W TOKARNI NA WYŻYNIE MAŁOPOLSKIEJ
9. Wydro, Dorota. “Kwas gamma-linolenowy (GLA)-suplement niezbędny Gamma-linolenic acid (GLA)-an essential supplement”.