Zespół policystycznych jajników (PCOS) – co musisz o nim wiedzieć + darmowy e-book!

Zespół policystycznych jajników (PCOS) należy do najczęstszych kobiecych zaburzeń w wieku rozrodczym. Objawy takie jak nadmierne owłosienie typu męskiego, trądzik, przewlekłe zmęczenie czy też brak miesiączki mogą świadczyć o tym, że chorujesz na PCOS. Sprawdź, co jeszcze musisz wiedzieć o PCOS!

Już jest!

Darmowy e-book o PCOS (ponad 100 stron wiedzy plus jadłospis na 7 dni i ćwiczenia na bolesne miesiączki) pobierzesz ze strony pcos.primabiotic.pl

Wystarczy zapisać się do newslettera.

O wysoki poziom merytoryczny zadbały dietetyk Primabiotic Ewa Gębka oraz fizjoterapeutka uroginekologiczna Anna Szmidt.

Zespół policystycznych jajników

Zespół policystycznych jajników po raz pierwszy został opisany w 1935 roku przez Steina i Leventhala, jednakże doniesienia naukowe sięgają nawet 1721 roku. PCOS jest zespołem objawów związanym z brakiem równowagi hormonów, które mogą wpływać na kobiety i dziewczynki w wieku rozrodczym. Charakteryzuje się morfologicznie drobnotorbielowością gonad, a także przewlekłym brakiem owulacji, hiperandrogenizmem, niepłodnością i często również otyłością. Częstotliwość występowania zespołu policystycznych jajników szacuje się na 3–12% w całej populacji.

Diagnostyka PCOS

Nowe kryteria diagnostyczne zespołu policystycznych jajników wprowadzono w 2004 roku, tzw. kryteria Rotterdamskie. Na ich podstawie o rozpoznaniu PCOS decyduje stwierdzenie 2 z 3 podanych kryteriów:

*hiperandrogenizm — to nadmierne wydzielanie androgenów (męskich hormonów płciowych). Dla  wielu kobiet z zespołem policystycznych jajników, objawy hiperandrogenizmu pod postacią nadmiernego  owłosienia, trądziku lub łysienia typu męskiego są dolegliwościami wiodącymi, wpływającymi niejednokrotnie na pogorszenie jakości życia.

Policystyczne jajniki

Aby ustalić, czy możemy mieć policystyczne jajniki niezbędne jest wykonanie badania USG przezpochwowo. Badanie USG przezpochwowe jest obrazową metodą z wyboru w diagnostyce policystycznych jajników. Podczas badania lekarz ogląda jajniki. O policystycznych jajnikach według najnowszych wytycznych International PCOS Network z 2018 roku mówi się, gdy objętość jajnika wynosi ok. 10 cm3 i/lub w każdym z narządów występuje co najmniej 20 pęcherzyków o średnicy 2–9 mm.

PCOS — objawy

Do głównych objawów PCOS należą:

• nieregularne miesiączki — u 90% chorych diagnozuje się zakłócenia cyklu miesiączkowego o charakterze oligomenorrhea (odstępy między krwawieniami przekraczają 35 dni), bądź wtórnego braku miesiączki,
• trądzik,
• hirsutyzm — występowaniem owłosienia typu męskiego: włosów grubych i mocno napigmentowanych, o rozmieszczeniu typowym dla mężczyzn,
• otyłość brzuszna,
• dyslipidemia,
• insulinooporność,
• przewlekłe zmęczenie.

Przyczyny PCOS

Zespół PCOS ma podłoże heterogenne. W jego powstaniu mogą uczestniczyć czynniki genetyczne, hormonalne, jak i środowiskowe. Wśród środowiskowych czynników ryzyka zachorowania na PCOS na pierwszym miejscu należy wymienić otyłość, zwłaszcza typu brzusznego, która doprowadza do zaburzeń gospodarki zarówno węglowodanowej, jak i lipidowej, czego konsekwencją  jest zwiększone ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego.

PCOS a ciąża

Z zespołem PCOS wiążą się również liczne powikłania ciąży. Wśród nich najczęstsze są poronienia.  Częstość poronień samoistnych jest tu 2-krotnie wyższa w porównaniu z  grupą kontrolną, a ich liczbę  wiąże się z podwyższonym poziomem hormonu luteinizującego, niedoborem progesteronu lub nieprawidłowym endometrium.

Badania pokazują, iż 90–95% kobiet zgłaszających się do klinik leczenia niepłodności z powodu braku owulacji ma postawioną diagnozę zespołu policystycznych jajników.

Dodatkowo, niepłodność jest związana z częstszym występowaniem epizodów lęku, depresji czy obniżonego poczucia własnej wartości. Należy jednak nadmienić, iż 60% kobiet z tą endokrynopatią jest płodnych, aczkolwiek czas potrzebny do uzyskania ciąży jest wydłużony.

PCOS dieta

Zespół PCOS można wykryć już w późnym dzieciństwie i u młodych kobiet. Dlatego zarówno  zapobieganie,  jak i leczenie powinno być długofalowe, przyczynowe oraz  jak najmniej inwazyjne.  Leczenie przy pomocy farmakoterapii trwającej przez całe życie pacjentki jest drogie i obciążające. Zmiana stylu życia i odżywiania na zdrowy wydają się lepszym i prostszym rozwiązaniem. Wczesne zapobieganie daje najlepsze efekty, dlatego duży wysiłek należy włożyć w prozdrowotną edukację dzieci i młodzieży. Dlatego też wprowadzenie diety ma wpływ na przyszłe zdrowie całego organizmu.

Profilaktyka powstawania nadwagi i otyłości u pacjentek chorych na PCOS poprawia insulinowrażliwość komórek oraz zmniejsza lipotoksyczność tkanki tłuszczowej.

Powinno się ograniczyć spożycie tłuszczu ogółem, nasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu. Ważne jest zmniejszenie spożycia produktów o wysokim IG, które pogłębiają rozwój insulinooporności i wpływają na dysfunkcję jajnika. Z uwagi na to należy ograniczyć produkty o wysokiej zawartości węglowodanów prostych z wysokim indeksem glikemicznym. Do takich produktów zaliczamy: ziemniaki purée i pieczone, płatki kukurydziane i ryżowe, ryż pieczony i preparowany, pieczywo pszenne, jasne makarony, pieczywo cukiernicze i półcukiernicze, słodzone napoje gazowane, wyroby czekoladowe.

Dodatkowo należy zwiększyć w diecie udział takich składników, jak: magnez, wapń, selen i potas.

Mio-inozytol w PCOS

W ostatnich latach ze względu na rolę insulinooporności i hiperinsulinemii w patogenezie PCOS w leczeniu znalazły zastosowanie również inozytole. Inozytol należy do witamin z grupy B. W leczeniu PCOS inozytol ma poprawiać wrażliwość na insulinę i indukować cykl owulacyjny.

Warto przeczytać również: Witamina dla dobrego samopoczucia: inozytol

Dobrze zbilansowana dieta i suplementacja pomoże wdrożyć kobietom z zespołem policystycznych jajników zdrowe nawyki w życie. To umożliwi redukcję masy ciała, a także poprawi efektywność leczenia farmakologicznego. Dlatego też, przygotowaliśmy dla Was e-book, w którym znajdziecie dużą dawkę wiedzy na temat PCOS i jadłospis idealny dla kobiet zmagających się z tym schorzeniem.

Bibliografia:

1. Kostecka, Małgorzata “ZESPÓŁ POLICYSTYCZNYCH JAJNIKÓW? ROLA DIETY I SUPLEMENTACJI WE WSPOMAGANIU LECZENIA.” Kosmos 67.4 (2018): 855-862.
2. Szkodziak, Piotr, and Tomasz Paszkowski “Wpływ leczenia mio-inozytolem na insulinooporność u pacjentek z zespołem policystycznych jajników w obserwacji 3-miesięcznej.” E-medycyna. pl (2015).
3. Gutowska, Gabriela, and Katarzyna Kolasa. “Zespół policystycznych jajników–patofizjologia i dietoterapia.” Wybrane zagadnienia z zakresu bromatologii: 49.
4. Kuligowska-Jakubowska, Monika, Jolanta Dardzińska, and Dominik Rachoń “Zaburzenia gospodarki węglowodanowej u kobiet z zespołem wielotorbielowatych jajników (PCOS).” Diabetol klin 1 (2012): 185-195.
5. Maksym, Aleksandra, et al “Możliwość postępowania dietetycznego w niepłodności.” Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio 35.3 (2018): 102-138.
6. Dutkowska, Anna, et al “Recomendations on non-pharmacological interventions in women with PCOS to reduce body weight and improve metabolic disorders [Zalecenia dotyczące postępowania niefarmakologicznego u kobiet z PCOS celem zmniejszenia masy ciała i poprawy zaburzeń metabolicznych].” Endokrynologia Polska 70.2 (2019): 198-212.