ADEK – witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

Zazwyczaj witaminy dzieli się na dwie grupy w zależności od rozpuszczalności: rozpuszczalne w wodzie (m.in. witaminy z grupy B
i witamina C) oraz witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (witaminy A, D, E, K). Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach pod wieloma względami różnią się od witamin rozpuszczalnych w wodzie. Różnice te dotyczą przede wszystkim sposobu absorbowania ich przez organizm, transportowania w organizmie oraz miejsca, w którym są magazynowane.

Co musisz wiedzieć o witaminach rozpuszczalnych w tłuszczach (wit. A, D, E, K):

  • Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach występują w tłuszczach i składnikach tłuszczowych żywności.
  • Z uwagi na fakt, że nie rozpuszczają się w wodzie, wymagają obecności żółci do wchłaniania oraz lipoprotein do transportu w organizmie.
  • Magazynowane są w różnych tkankach, głównie w wątrobie i tkance tłuszczowej.
  • Wykazują większą stabilność niż witaminy rozpuszczalne w wodzie (są mniej podatne na działanie wysokich temperatur, tlenu oraz światła).
  • Wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach możliwe jest dzięki obecności tłuszczu w pożywieniu.
  • Osoby chorujące na zaburzenia wchłaniania tłuszczu oraz spożywające niewielkie jego ilości są w większym stopniu narażone na występowanie niedoborów witamin z tej grupy!

Klasyczne niedobory tych witamin mogą objawiać się klinicznie ślepotą zmierzchową (witamina A), osteomalacją (witamina D), szybszym starzeniem się skóry (witamina E) i krwotokiem (witamina K).

Na co wpływają witaminy rozpuszczalne w tłuszczach:

Witamina A

  • Witamina A to kilka związków wykazujących aktywność biologiczną retinolu.
  • Jest niezbędna w procesie widzenia (retinal wchodzi w skład rodopsyny – światłoczułego barwnika znajdującego się w pręcikach siatkówki)
  • Zapewnia prawidłową czynność tkanki nabłonkowej skóry oraz błon śluzowych – współuczestniczy w syntezie śluzu chroniącego tkankę nabłonkową. W ten sposób zapobiega zakażeniom dróg oddechowych, dróg moczowych, dróg rodnych, skóry, przewodu pokarmowego.
  • Wzmacnia układ odpornościowy, poprzez utrzymanie sprawności grasicy (narządu, w którym dochodzi m.in. do dojrzewania limfocytów T).
  • Wpływa na zwiększone wytwarzanie ciał odpornościowych krwi – białych krwinek.
  • Związki z grupy witaminy A niezbędne są również do: przemiany w organizmie lipidów, hormonów, zwłaszcza tarczycy. Biorą także udział w wytwarzaniu progesteronu u mężczyzn.
  • Posiada właściwości przeciwutleniające, szczególnie β-karoten, który chroni przed działaniem wolnych rodników.

Objawy niedoboru witaminy A

  • Niedobór witaminy A prowadzi m.in. do: suchości i zgrubienia spojówek, suchości rogówek, zapalenia brzegów powiek, niedowidzenia po zmierzchu, tzw. kurza ślepota.
  • W przypadku dużych niedoborów tej witaminy może dojść do znacznego upośledzenia wzroku, a nawet całkowitej ślepoty.
  • Niedobór tej witaminy objawia się słabym wzrostem u dzieci.
  • Obserwuje się również suchość, łuszczenie oraz wysychanie skóry.
  • Szczególnie wrażliwa na niedobory witaminy A jest tkanka płucna (dochodzi do częstych stanów zapalnych oskrzeli).
  • Innymi objawami niedostatecznego zaopatrzenia organizmu w tę witaminę może być zanik gruczołów łojowych, kamica nerkowa, trudności w gojeniu się ran i łysienie plackowate.

Witamina D

  • Witamina ta obecnie nazywana jest również prohormonem. Termin witamina D obejmuje trzy związki należące do steroidów, wykazujące właściwości przeciwkrzywicze. Są to cholekalcyferol (witamina D3), ergokalcyferol (witamina D2) oraz 25-hydroksykalcyferol.
  • Czynna forma witaminy D transportowana jest do różnych narządów (najwięcej do wątroby), gdzie jest odkładana w ilościach wystarczających nawet na kilkanaście tygodni. Część magazynowana jest w tkance tłuszczowej.
  • Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu kostnego oraz transportu wapnia.
  • Wzmacnia układ odpornościowy.
  • Korzystnie wpływa na układ nerwowy i mięśniowy poprzez regenerację neuronów i zwiększenie siły mięśni oraz masy mięśniowej.
  • Obecnie uważa się, że redukuje ryzyko rozwoju nawet 17 różnych nowotworów, wśród nich raka pęcherza moczowego, piersi, okrężnicy, przełyku, żołądka, jajników, prostaty, odbytu, nerki, macicy oraz chłoniaka.
  • Dotychczas udowodniono związek niskiej podaży witaminy D z takimi chorobami o etiologii autoimmunologicznej, jak cukrzyca typu 1, stwardnienie rozsiane (sclerosis multiplex – SM) i nieswoiste zapalenia jelit. Odpowiednie zaopatrzenie w witaminę D działa ochronnie i zmniejsza ryzyko zachorowania na SM, zaś u osób chorujących na SM jej podawanie zmniejsza częstość rzutów i ciężkość choroby.
  • Większość badań wskazuje na związek niskiego poziomu witaminy D i zwiększonej podatności na astmę.
  • Udowodniono udział witaminy D w regulacji ciśnienia krwi i profilaktyce choroby niedokrwiennej serca.

Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule: Wszystko, co musisz wiedzieć o witaminie D3.

Objawy niedoboru witaminy D

Istnieje kilka jednostek chorobowych, w których dochodzi do zaburzeń wchłaniania i metabolizmu witaminy D, są to: nieswoiste zapalenia jelit, choroba trzewna, przewlekłe cholestazy, mukowiscydoza i zespół krótkiego jelita.

  • Niedobór witaminy D u niemowląt i dzieci powoduje krzywicę.
  • U osób dorosłych odwapnienie, rozmiękczenie kości (osteomalację), u osób starszych osteoporozę (demineralizację, zniekształcenia kośćca, porowatość i kruchość układu kostnego).
  • Depresja, schizofrenia.
  • Bóle mięśni.
  • Astma, problemy oddechowe.
  • Niskie stężenie witaminy D w organizmie może mieć także związek z rozwojem innych chorób, w tym sercowo-naczyniowych, autoimmunologicznych, neurodegeneracyjnych a nawet nowotworów.

Witamina E

  • Pełni rolę biologicznego przeciwutleniacza – chroni organizm przed działaniem szkodliwych wolnych rodników, zapobiegając tym samym chorobom degeneracyjnym: miażdżycy, chorobom nowotworowym oraz procesom starzenia się komórek.
  • Przyczynia się do zachowania prawidłowych funkcji narządów rozrodczych kobiet i mężczyzn.
  • Może zmniejszać ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych – choroby Alzhaimera, choroby Parkinsona.
  • Może wykazywać działanie przeciwzakrzepowe, neuroprotekcyjne, antywirusowe.
  • Posiada zdolność do obniżania poziomu złego cholesterolu LDL i podnoszenia stężenia dobrego HDL.
  • Wpływa na utrzymanie wysokiej wydolności mięśni.
  • Wykazuje działanie przeciwzapalne.

Więcej na ten temat znajdziesz w tekście: Witamina E – na co wpływa?

Objawy niedoboru witaminy E

  • Zwiększona podatność erytrocytów na rozpad (hemolizę).
  • Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego.
  • Upośledzenie sprawności układu odpornościowego.
  • Wczesne starzenie się skóry.
  • Pogorszenie wzroku.
  • Bezpłodność.

Witamina K

  • Aktywność biologiczną witaminy K wykazują trzy związki będące pochodnymi 2-metylo-1,4-naftochinonu.
  • Jest syntetyzowana przez florę bakteryjną przewodu pokarmowego.
  • Postaciami naturalnie występującymi w żywności są: filochinon (witamina K1), i menachinony (witamina K2MK)
  • Magazynowana jest głównie w wątrobie.
  • Ma działanie przeciwkrwotoczne.
  • Bierze udział w formowaniu tkanki kostnej.
  • Posiada właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne, przeciwgrzybicze, przeciwbólowe.

Objawy niedoboru witaminy K

  • Skłonności do krwawień (krwawienia z nosa, dziąseł, układu pokarmowego i moczowego, obfite krwawienia miesiączkowe u kobiet i przy małych skaleczeniach)
  • Zwiększone zwapnienie (kalcyfikacja) kości oraz naczyń tętniczych
  • Niedobór witaminy K może wystąpić w chorobach wątroby, w zaburzeniach wchłaniania, w chorobach nowotworowych oraz podczas stosowania niektórych antybiotyków.

Dlaczego warto suplementować razem witaminy ADEK w jednym preparacie?

  • Witaminy A, D, E i K warunkują prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Ich niedobory mogą objawiać się spadkiem odporności, pogorszeniem stanu skóry oraz w niektórych przypadkach zaburzeniami krzepnięcia krwi.
  • Są witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach, dlatego zażywając jeden suplement nie musimy pamiętać (tak jak ma to miejsce w przypadku suplementacji każdą witaminą oddzielnie), żeby za każdym razem zażywać je w obecności tłuszczu.
  • Rozpuszczalne w tłuszczach mikroelementy odgrywają również istotną rolę w zapobieganiu rozwojowi zespołu metabolicznego (metabolic syndrome – MetS) dzięki ich właściwościom przeciwutleniającym i przeciwzapalnym.
  • Grupą szczególnie narażoną na ryzyko niedoboru witamin ADEK są osoby chorujące na zaburzenia wchłaniania tłuszczu oraz spożywające niewielkie jego ilości.

Należy jednak pamiętać, że:

  • Jeśli suplementujemy preparaty wielowitaminowe, należy dokładnie sprawdzić ich skład, aby poprzez suplementację różnych preparatów jednocześnie nie doprowadzić do hiperwitaminozy.
  • Część z dostępnych na rynku suplementów diety zawiera w swoim składzie dodatek tłuszczu (np. oliwę z oliwek, olej z czarnuszki) – w takim przypadku nie musimy się o nic więcej martwić. Jeżeli jednak nasz suplement diety nie zawiera w swoim składzie dodatku tłuszczu musimy zadbać o to, by witaminy ADEK przyjąć najlepiej w trakcie posiłku bogatego w tłuszcze (może to być kanapka posmarowana masłem/awokado, sałatka z dodatkiem dowolnego oleju, koktajl z dodatkiem oleju/ awokado, bądź też sama przekąska typu orzechy).

 

Środki ostrożności!

Osoby przyjmujące środki przeciwzakrzepowe zawierające antagonistów witaminy K (np. warfaryna i acenokumarol) powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji samej witaminy K, bądź suplementu zawierającego tę witaminę, w celu uniknięcia interakcji między lekami a witaminą K.

Ważne jest również prowadzenie zdrowego trybu życia i zrównoważonego sposobu odżywiania się.

Ewa Gębka

metody płatności
Produkt zostal dodany do koszyka.!Font Awesome Free 6.5.1 by @fontawesome - https://fontawesome.com License - https://fontawesome.com/license/free Copyright 2023 Fonticons, Inc.