Nadciśnienie tętnicze – objawy, przyczyny, leczenie, dieta

Nadciśnienie tętnicze pozostaje najważniejszym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia, a według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, World Health Organization) jest wciąż pierwszą przyczyną przedwczesnych zgonów na świecie. Dowiedz się, jak rozpoznać nadciśnienie tętnicze oraz jakie produkty stosować, by w naturalny sposób je obniżyć.

Co to jest nadciśnienie tętnicze?

Nadciśnienie tętnicze to choroba charakteryzująca się podwyższonym ciśnieniem krwi, czyli ciśnieniem tętniczym o wartości 140/90 mm Hg lub więcej. Chorobę tę rozpoznaje się na podstawie kilkukrotnych pomiarów ciśnienia krwi, wykonywanych zazwyczaj w kilkudniowych lub kilkutygodniowych odstępach.

Definicje i klasyfikacja ciśnienia tętniczego krwi

Podstawą rozpoznania nadciśnienia tętniczego jest pomiar ciśnienia wykonany prawidłowo przy pomocy odpowiedniego urządzenia. Do pomiaru ciśnienia tętniczego wykorzystuje się sfigmomanometry automatyczne, półautomatyczne osłuchowe bądź oscylometryczne.

Jak prawidłowo zmierzyć ciśnienie krwi?

Na wartość pomiaru wpływa odpowiednie przygotowanie i technika pomiaru, dlatego nie warto lekceważyć tej kwestii. Pamiętaj, aby:

• przynajmniej 30 minut przed badaniem pomiaru ciśnienia nie pić napojów z kofeiną (kawa, napoje energetyczne),
• 30 minut przed pomiarem nie palić papierosów,
• pomiaru dokonywać po min. 5 minutowym odpoczynku,
• być w pozycji siedzącej z plecami podpartymi,
• ręka na której będzie wykonywany pomiar powinna być zgięta w łokciu, luźno położona na płaskim blacie,
• ramię nie może być uciskane przez odzież,
• pomiar powinien być dokonywany w cichej atmosferze,
• nie rozmawiać podczas pomiaru.

Nadciśnienie tętnicze – objawy

Najczęściej nadciśnienie tętnicze rozwija się na przełomie lat bez jakichkolwiek objawów, dlatego nazywane jest „cichym zabójcą”. W miarę rozwoju choroby, gdy dochodzi do przerostu warstw budujących naczynia krwionośne, gdy pojawiają się zmiany miażdżycowe pojawiają się też i objawy:

• bóle i zawroty głowy,  
• bóle w klatce piersiowej ,
• duszność podczas wysiłku,
• kołatania serca,
• szumy w uszach,
• uczucie przewlekłego zmęczenia.

Nadciśnienie tętnicze – przyczyny

U większości osób ciężko podać konkretną przyczynę rozwoju nadciśnienia tętniczego. Mogą to być skłonności dziedziczne, nieprawidłowy styl życia, otyłość, stres, proces starzenia się organizmu.

Nadciśnienie tętnicze – leczenie

U zdecydowanej większości chorych leczenie polega na stosowaniu leków obniżających ciśnienie tętnicze. Zaleca się także modyfikację dotychczasowego stylu życia.

Zmiany stylu życia, na które powinieneś się zdecydować, jeśli chorujesz na nadciśnienie tętnicze:

• zrzuć nadmierną masę ciała,
• zmień sposób odżywiania się – najkorzystniejsza jest dieta DASH,
• ogranicz spożycie alkoholu
• rzuć palenie
• ruszaj się więcej – spaceruj, pływaj, tańcz, zacznij jeździć na  rowerze

Nadciśnienie dieta – czego unikać?

• ogranicz spożycie soli kuchennej do maksymalnie 5 g/ dzień (to jest 1 łyżeczka). Pamiętaj o soli „ukrytej” w różnych produktach spożywczych: konserwach, wędlinach, salami, słonych przekąskach typu chipsy;
• ogranicz spożycie produktów z dużą zawartością nasyconych kwasów tłuszczowych (tłuste wyroby garmażeryjne: wędliny, kiełbasa, salami, boczek, kabanosy, fast-foody);
• unikaj konsumpcji alkoholu: kobiety do 10-20 g/dzień czystego etanolu, ale nie więcej niż 80 g/tydz. (np. 1 kieliszek wina 5 x w tygodniu); mężczyźni do 20-30 g/ dziennie czystego etanolu, ale nie więcej niż 140 g/ tydz. (np. 2 kieliszki wina 5 x w tygodniu);
• unikaj gotowych mieszanek przypraw – są bardzo często źródłem soli;
• wyeliminuj stosowanie naparów ziołowych czy innych produktów na bazie lukrecji, przęśli chińskiej i tasznika pospolitego, ponieważ podnoszą ciśnienie krwi.

Co jeść przy nadciśnieniu?

• zwiększ do minimum 300-400 g dziennie ilość spożywanych warzyw i owoców, głównie bogatych w potas, np. pomidory, brokuł, zielone warzywa liściaste,
• staraj się jeść ryby 2 x w tygodniu, szczególnie te pochodzenia morskiego (łosoś, tuńczyk, makrela, śledź),
• wybieraj chude mleko, kefir, maślankę, jogurt naturalny, mleko zsiadłe, chude twarogi,
• zwiększ ilość błonnika pokarmowego w postaci pełnoziarnistych produktów zbożowych – pieczywo pełnoziarniste, makarony ciemne, kasze, płatki zbożowe,
• wybieraj chude mięso (kurczak, indyk) oraz białka pochodzenia roślinnego – nasiona roślin strączkowych,
• zwiększ spożycie jedno- i wielonasyconych kwasów tłuszczowych. Stosuj oliwę z oliwek, olej rzepakowy, lniany, orzechy, pestki, nasiona lnu).

Jakie zioła i przyprawy na nadciśnienie

• głóg

• czosnek
• kolendra
• trawa cytrynowa
• hibiskus
• imbir
• zielona herbata
• czarnuszka

Sok z aronii na nadciśnienie

Aronia (Aronia melanocarpa) to owoc bogaty w polifenole, takie jak antocyjany, procyjanidyny i kwas chlorogenowy, które korzystnie wpływają na poziom cukru we krwi, insuliny, cholesterolu i trójglicerydów, a także zwiększają zdolności antyoksydacyjne płynów ustrojowych. 

Przeprowadzono również badania nad skutecznością spożywania soku z aronii na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. W badaniu na ludziach sok z aronii podawano przez cztery tygodnie (dawka dzienna 200 ml) osobom dorosłym (33–67 lat), które nie były leczone farmakologicznie z powodu wysokiego ciśnienia tętniczego w normie lub nadciśnienia I stopnia. W tym przypadku podawanie soku z aronii znacząco obniżyło ciśnienie krwi utrzymujące się przez 24h.

Dlatego też, szklanka soku z aronii będzie dobrym wyborem, jeżeli chcesz obniżyć ciśnienie krwi. Należy jednak uważać podczas stosowania leków na nadciśnienie, ponieważ połączenie ich z sokiem z aronii może obniżyć ciśnienie krwi aż za bardzo.

Jak stosować propolis na nadciśnienie?

Propolis, inaczej zwany kitem pszczelim to substancja stała wytwarzana przez pszczoły. Propolis może mieć różną konsystencję: w 15°C jest twardy, w 36°C – miękki i plastyczny, w 70-80°C – płynny. Podczas przechowywania propolis ciemnieje. Smak propolisu jest cierpki, piekący, gorzkawy.

W kilku randomizowanych badaniach klinicznych wykazano przeciwnadciśnieniowy potencjał propolisu. W badaniu przeprowadzonym na zdrowych osobach podawanie komercyjnego suplementu propolisu (500 mg dwa razy dziennie) spowodowało znaczny spadek ciśnienia po dwóch miesiącach. Podwójnie ślepe badanie kontrolowane placebo wykazało, że podawanie innego suplementu o stężeniu 3% roztworu propolisu w glikolu propylenowym, obniżyło ciśnienie krwi u pacjentów z nadciśnieniem w okresie 90 dni.

Propolis najczęściej wykorzystuje się w formie nalewki.

Jak przygotować nalewkę z propolisu?

1. Rozdrobnij propolis
2. Przełóż go do ciemnej szklanej butelki
3. Zalej wodą i spirytusem
4. Mieszankę odstaw w ciemne miejsce na ok. 2-3 tygodnie
5. Codziennie 2-3 razy wstrząsaj butelką
6. Po upływie tego czasu nalewkę przesącz przez gazę lub filtr do kawy.

Jak stosować propolis?

Stosować ok. 15 kropelek propolisu dwa razy dziennie, rozpuszczając w połowie szklanki wody (można z dodatkiem miodu). Preparat bezalkoholowy można stosować bez rozcieńczeń.

Stosując propolis należy bezwzględnie pamiętać, że niektóre osoby mogą być na niego uczulone, dlatego przed kuracją warto skonsultować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8235034/
2. Sikora, Joanna, Magdalena Markowicz, and Elżbieta Mikiciuk-Olasik. “Rola i właściwości lecznicze aronii czarnoowocowej w profilaktyce chorób cywilizacyjnych.” Bromat. Chem. Toksykol 42.1 (2009): 10-17.
3. Broncel, M. A. R. L. E. N. A., et al. “Wpływ antocyjanin z aronii czarnoowocowej na ciśnienie tętnicze oraz stężenie endoteliny-1 i lipidów u pacjentów z zespołem metabolicznym.” Pol. Merk. Lek 134 (2007): 116-119.
4. Gajda, Edward. “Fitoterapia i dieta w zapobieganiu i leczeniu nadciśnienia tętniczego.” Post. Fitoterap 20 (2019): 73-80.
5. Pędziwiatr, Paulina, and Dawid Zawadzki. “Proces pozyskiwania i oczyszczania produktów pszczelich.” Politechnika Łódzka-Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska., VII Seminarium Studenckie. Bezpieczeństwo w inżynierii procesowej., Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź 2017, ISBN 978-83-7283-891-9. (2017).
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30118326/
7. Szeleszczuk Ł., Zielińska-Pisklak M., Goś P.: Propolis – panaceum prosto z ula. Farmakoterapia.
8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4717468/
9. Tykarski, Andrzej, et al. “Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym—2019 rok.” Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 5.1 (2019): 1-86.