Sezon wakacyjny w pełni, a co za tym idzie podróżowanie, które często wiąże się ze zmianą środowiska i zwiększonymi problemami zdrowotnymi. Wymarzony wyjazd czasem może okazać się dużą męczarnią, zarówno podczas samej podróży, w trakcie pobytu jak i po powrocie. Przed egzotyczną wycieczką warto poznać zasady zapobiegania biegunce podróżnych, a także zwalczania jej objawów. Jak się ustrzec przed zemstą faraona i cieszyć się spokojnym wyjazdem? Zapraszamy do lektury!

Co to jest zemsta faraona?

„Zemsta faraona” to inaczej biegunka podróżnych (ang. travellers’ diarrhea – TD), która jest najczęstszym problemem zdrowotnym osób podróżujących z krajów uprzemysłowionych do krajów rozwijających się o niskim standardzie sanitarnym. Szacuje się, że występuje ona u 30%-70% osób wyjeżdżających.

Najczęstszą przyczyną odpowiedzialną za wystąpienie „zemsty faraona” jest brak odpowiedniej odporności na patogeny. W 80% przyczyną biegunek jest zakażenie enterotoksycznym szczepem Escherichia coli.

Zemsta faraona – jak długo trwa i jakie są objawy

Biegunka podróżnych może mieć przebieg ostry, umiarkowany oraz łagodny.

Jeżeli w czasie podróży występują takie dolegliwości jak 3 i więcej stolców płynnych lub półpłynnych i towarzyszy temu przynajmniej jeden z wymienionych objawów: gorączka, nudności, wymioty, bóle brzucha, obecność krwi w kale lub bolesne parcie na stolec to mamy do czynienia z biegunką ostrą.

O umiarkowanej biegunce mówimy, kiedy występują 1 lub 2 płynne lub półpłynne stolce w ciągu 24 godzin bez dodatkowych objawów.

Łagodna biegunka podróżnych występuje, kiedy mamy 1 lub 2 płynne lub półpłynne stolce bez dodatkowych objawów i nie wpływają one na codzienne czynności życiowe. Biegunka zwykle przemija samoistnie po 3–4 dniach.

Zazwyczaj objawy pojawiają się w pierwszym tygodniu pobytu, a w ponad 90% przypadków występują w ciągu pierwszych 2 tygodni.

Zemsta faraona — kogo dotyka najczęściej?

• osób, które wcześniej nie podróżowały do krajów tropikalnych;
• osób, które nie przestrzegają higieny;
• osób, które nie zachowują ostrożności w jedzeniu i piciu;
• osób, którym przydarzyła się „zemsta faraona” podczas ostatniej podróży;
• „zemsta faraona” częściej dotyka dzieci poniżej 2. roku życia, a także osób dorosłych od 20. do 30. roku życia.
• osób z problemami jelitowymi.

Jak uchronić się przed zemstą faraona?

• Unikaj zakupu żywności od ulicznych sprzedawców.
• Pamiętaj, o częstym myciu rąk, zwłaszcza podczas korzystania z toalet i przed każdym posiłkiem. Najlepiej zabrać ze sobą w podróż płyn antybakteryjny do rąk.
• Uważaj na niebezpieczną żywność, do której można zaliczyć: sałatki, nieobrane i niedogotowane warzywa i owoce, surowe mięso, ryby i owoce morza, niepasteryzowane produkty mleczne.
• Unikaj dań, które na początku są gotowane, a następnie podgrzewane – to wszystko zwiększa ryzyko wystąpienia klątwy faraona.
• Staraj się wybierać polecane restauracje.

Zemsta faraona – uważaj na wodę

Nieodpowiednia obróbka żywności oraz zanieczyszczona fekaliami woda są głównymi przyczynami wywołującymi zemstę faraona. Dlatego, pamiętaj, żeby:

• Nie pić wody bez uprzedniego jej przegotowania.
• Nie pić wody prosto z kranu.
• Najlepiej wybierać wodę butelkowaną.
• Nie dodawać lodu do napojów.
• Myć zęby wodą przegotowaną lub butelkowaną.
• Owoce i warzywa płukać wodą przegotowaną.
• Smoczki, butelki dla dziecka również płukać wodą butelkowaną.

Zemsta faraona — leczenie

• Najważniejsze, aby nie doprowadzić do odwodnienia – dotyczy to szczególnie dzieci i osób starszych. U zdrowych osób dorosłych nawadnianie organizmu można prowadzić dostępnymi napojami. Dzieci, osoby starsze i chore powinny otrzymać doustną terapię nawadniającą płynami o mniejszej osmolarności (elektrolity), poprawiającej absorbcję w przewodzie pokarmowym.
• Zalecanym obecnie doustnym płynem nawadniającym o niższej osmolarności wprowadzonym przez Światową Organizację Zdrowia (WHO, World Health Organization) jest płyn o nazwie WHOORS.
• Pierwsze objawy biegunki łatwo można zniwelować za pomocą leków hamujących perystaltykę jelit. Do leków objawowych, zmniejszających liczbę wypróżnień, u chorego z 3–4 stolcami wodnistymi dziennie, należy loperamid.
• Ponieważ w etiologii biegunki podróżnych dominuje czynnik bakteryjny, uzasadnione jest zastosowanie leków o szerokim spektrum działania bakteriobójczego. Leczenie chemioterapeutykami jest szczególnie zalecane w przypadku biegunki z towarzyszącymi bólami brzucha, skurczami lub gorączką. W schemacie leczenia znajdują się fluorochinolony (ciprofloksacyna, lewofloksacyna), azytromycyna i rifaksymina.

W łagodnych biegunkach wirusowych objawy powinny samoistnie ustąpić w ciągu 24–72 godzin.

Zemsta faraona — pamiętaj o probiotykach

Biegunki podróżnych stanowią odmianę biegunek infekcyjnych, dlatego stosowanie probiotyków wydaje się być skuteczne w przypadku zminimalizowania nieprzyjemnych skutków choroby i warto zaopatrzyć się w nie jeszcze przed podróżą.

Badacze Allen i wsp. dokonali przeglądu 23 badań nad skutecznością probiotyków w leczeniu biegunek infekcyjnych. Choć badania różniły się między sobą rodzajem użytych szczepów, dawką probiotyków, przyjętą definicją biegunki oraz rezultatem badań, z dokonanej przez autorów analizy wynika, że probiotyki skracają czas trwania biegunki o ok. 30 godz., zmniejszają ryzyko, utrzymania się choroby powyżej 3 dni oraz zmniejszają średnią liczbę stolców w trakcie jej trwania.

Jaki probiotyk wybrać?

Na rynku znajdziemy probiotyki jednoszczepowe (jedna określona bakteria) lub wieloszczepowe (mieszanka kilku rodzajów bakterii). Wybór zależy oczywiście od problemu, z jakim się borykamy, warto jednak zaznaczyć, że wykazano większą skuteczność działania przy preparatach wieloszczepowych. Warto zwrócić uwagę na liczbę bakterii w danym probiotyku. Zaleca się, aby ilość bakterii była w granicy 10-15 mld bakterii w dziennej porcji.

Podróżując, istotna jest również wielkość, waga i poręczność opakowania probiotyku. Idealnym rozwiązaniem będą Shoty Probiotyczne Primabiotic. Posiadają aż 11 szczepów probiotycznych bakterii, mają płynną formę, oraz dodatek cytryny, co może być pomocne w przypadku dzieci „niejadków”, a co najważniejsze, dzięki poręcznemu opakowaniu są idealne w podróży.

Czy zemsta faraona jest zaraźliwa?

Zemsta faraona, zwana biegunką podróżnych najczęściej wywołana jest przez bakterię Escherichia coli. Zarazić się można także drogą kropelkową, czyli w bezpośrednim kontakcie z osobą, która jest chora. Należy zatem zadbać o jak największą higienę osobistą, myć ręce przed każdym posiłkiem, nie używać tych samych naczyń co osoba z biegunką i wspierać rozwój pożytecznych bakterii, poprzez stosowanie probiotyków.

Bibliografia:

1. Dąbrowska, Aleksandra, Robert Słotwiński i Sylwia Kędziora. „Probiotyki – panaceum czy placebo”. Przegląd Gastroenterologiczny 5.6 (2010): 321-328.
2. Czerwionka-Szaflarska, Mieczysława, and Bartosz Romańczuk. „Probiotyki w profilaktyce i leczeniu wybranych schorzeń przewodu pokarmowego u dzieci.” Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 4. No. 2. 2010.
3. Mach, Tomasz. „Biegunka podróżnych.” Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy 3.3 (2011): 121-126.
4. Kimszal, Ewelina, and Katarzyna Van Damme-Ostapowicz. „BIEGUNKA PODRÓŻNYCH.” PIELĘGNIARSTWO POLSKIE POLISH NURSING (2016): 231.
5. Instytutu, Tropikalnej Wojskowego, et al. „Problemy zdrowotne podróżnych z upośledzoną odpornością.” Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 14. No. 3. 2020.
6. Korzeniewski, Krzysztof. „Zaburzenia żołądkowo-jelitowe u powracających z podróży.” Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 12. No. 4. 2018.