Choroba refluksowa przełyku (ang. gastroesophageal reflux disease, GERD) jest czynnościowym zaburzeniem żołądkowo-jelitowym, charakteryzującym się zgagą, bólem w klatce piersiowej, dysfagią i bólem brzucha z powodu przedostawania się kwasu żołądkowego do przełyku. Jak sobie radzić z tą przypadłością podpowiada nasza dietetyk, mgr Ewa Gębka!

Co na refluks?

Celem leczenia GERD jest złagodzenie lub zmniejszenie wydzielania kwasu żołądkowego, dlatego głównymi lekami terapeutycznymi są leki zobojętniające sok żołądkowy, antagoniści receptorów histaminowych i inhibitory pompy protonowej.

Jednak skuteczność leków konwencjonalnych jest bardzo zróżnicowana i większość z nich wymaga długotrwałego lub dożywotniego podawania. Ponadto, niektóre osoby wymagają leczenia chirurgicznego, gdy konwencjonalne leczenie jest nieskuteczne.

W rezultacie pacjenci często poszukują terapii uzupełniających i alternatywnych w celu złagodzenia ich objawów. Najczęściej osoby z refluksem sięgają bowiem po zioła. Jakie zatem zioła na refluks wybierać?

Jakie suplementy na refluks?

W przypadku niestrawności oraz refluksu  zaleca się stosowanie suplementów wspomagających procesy układu pokarmowego.

Składniki produktów stosowanych w tym przypadku mogą zawierać probiotyki, enzymy trawienne i niektóre rośliny.

• koper włoski – jest stosowany w leczeniu zaburzeń żołądkowo-jelitowych, w celu pobudzenia czynności układu trawiennego, w refluksie treści żołądka, leczeniu bolesnych objawów dyspepsji oraz wykazuje działanie wiatropędne. Pomocniczo stosuje się go w leczeniu chorób układu moczowego oraz jako środek wykrztuśny. Często dodawany jest do preparatów przeczyszczających w celu złagodzenia skurczów jelit.

• kminek –  zwiększa wydzielanie soków trawiennych i ułatwia trawienie ciężkostrawnych potraw.

• lukrecja – korzeń lukrecji od dawna stosowany jest w medycynie botanicznej do leczenia zapalenia żołądka. Uważa się, że mechanizm działania wynika z hamowania syntezy prostaglandyn i lipooksygenazy.

• melatonina – wykazano, iż melatonina zwiększa napięcie dolnego zwieracza przełyku, hamuje wydzielania kwasu żołądkowego oraz wspiera integralności błony śluzowej przełyku.

• kozieradka – składa się z szerokiej gamy związków bioaktywnych, z których błonnik, głównie rozpuszczalny w wodzie galaktomannan, jest uważany za skuteczny składnik w obserwowanej redukcji zgagi i objawów refluksu.

• aloes – uważa się, że A. vera pomaga złagodzić objawy wrzodziejące i związane z refluksem.

• imbir – historycznie imbir był stosowany w leczeniu innych dolegliwości żołądkowo-jelitowych, w tym zgagi. Może zmniejszyć ogólny obrzęk i podrażnienie przełyku.

• prawoślaz lekarski (Althea officinalis L.) – zawiera śluz (może zakłócać wchłanianie innych leków), który pomaga pokryć przełyk i błonę śluzową żołądka, tworząc barierę ochronną przed kwasem żołądkowym. Jest skutecznym stymulatorem fizjologii komórek nabłonkowych, co może świadczyć o tradycyjnym zastosowaniu preparatów prawoślazu lekarskiego w leczeniu podrażnionych błon śluzowych w ramach regeneracji tkanek

• kurkuma (Curcuma longa) i jej związki (zwłaszcza kurkumina) – należy ją uznać za obiecującą alternatywę dla pacjentów cierpiących na zaburzenia trawienia, ponieważ jest bezpieczna, niedroga i powszechnie dostępna. Kurkumina została zdefiniowana jako najbardziej aktywny składnik C. longa i ma znaczące działanie gastroochronne i przeciwwrzodowe. 

Jakich ziół nie pić przy refluksie?

Z diety należy wykluczyć lub ograniczyć produkty zawierające miętę, która podobnie jak alkohol działa na trzy mechanizmy – pobudza receptory przełykowe, zmniejsza napięcie dolnego zwieracza przełyku i zwiększa wydzielanie żołądkowe.

Chociaż istnieją dowody na to, że olejek miętowy w powłoce dojelitowej może być skuteczny w leczeniu zespołu jelita drażliwego u dorosłych i dzieci, należy zachować ostrożność w przypadku olejku miętowego u osób z refluksem.

Wiadomo, że mięta pieprzowa ma działanie przeciwskurczowe na mięśnie gładkie i może zwiększać rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku. Może to nasilać objawy refluksu, zwłaszcza u pacjentów z nadżerkowym zapaleniem przełyku lub przepukliną rozworu przełykowego.

Co pić na noc przy refluksie? 

Najbezpieczniejszym wyborem będzie oczywiście woda, aczkolwiek, aby zapobiec epizodom zgagi podczas snu, można wspomóc się preparatami ziołowymi, w skład których wchodzą m.in.:

• melisa – istnieje coraz więcej dowodów na to, że melisa może pomóc w leczeniu objawów niestrawności (rozstrój żołądka), zespołu jelita drażliwego i refluksu.

• kwiat rumianku – zawiera flawonoidy, wykazujące działanie ochronne w obrębie przewodu pokarmowego.

Ponadto, warto również zwrócić uwagę na poniższe zioła. Znaleźć je można w postaci herbat, olejków lub kapsułek.

• kminek
• korzeń lukrecji
• ostropest plamisty
• kurkuma

Jak zneutralizować refluks?

W łagodzeniu objawów refluksu pomaga niektórym osobom popijanie chudego mleka lub wody mineralnej niegazowanej – płyny te oczyszczają przełyk, spłukując kwaśną treść żołądka, która przedostała się do przełyku, oraz neutralizują tę treść (działanie alkalizujące mleka).

Korzystnie jest łączyć herbatę, kawę, soki owocowe i warzywne z mlekiem oraz pić wody lecznicze z dużą zawartością soli wapnia o pH alkalicznym.

Z kolei banany i jabłka zawierają naturalne środki zobojętniające sok żołądkowy, które mogą pomóc złagodzić lub zapobiec wystąpieniu refluksu żołądkowego.

Jak leczyć refluks bez leków? 

Osoby z refluksem powinny unikać określonych wyzwalaczy pokarmowych. W szczególności są to tłuste potrawy, pikantne potrawy, kwaśne potrawy, czekolada i kofeina, które nasilają objawy refluksu. Odstawienie tytoniu, alkoholu, czekolady, kofeiny, kawy, cytrusów, mięty oraz pikantnych potraw może poprawić kliniczne lub fizjologiczne parametry GERD. 

Nielekowe opcje leczenia refluksu

1.	Wysokość wezgłowia (15 cm).
2.	Umiar w spożyciu następujących pokarmów (w oparciu o korelację objawów): tłuste pokarmy, cytrusy, kawa, napoje alkoholowe i/lub gazowane, mięta, mięta pieprzowa, pomidor, czekolada.
3.	Powstrzymywanie się od noszenia obcisłych ubrań: ubrania, które są ciasne w talii, mogą wywierać dodatkowy nacisk na brzuch. To dodatkowe ciśnienie może następnie wpłynąć na LES (dolny zwieracz przełyku), zwiększając refluks.
4.	Unikanie leżenia w ciągu 2 godzin po posiłkach. Zbyt wczesne położenie się po posiłku może wywołać zgagę.
5.	Wyeliminowanie rozpraszaczy podczas posiłku: czytania, sprawdzania telefonu lub oglądania telewizji podczas jedzenia. Każdy kęs należy dokładnie przeżuwać. Warto też jeść mniejsze posiłki zamiast dużych. Przejadanie się wywiera większy nacisk na dolny zwieracz przełyku.
6.	Rzucenie palenia.
7.	Zmniejszenie masy ciała w przypadku nadwagi.

Bibliografia:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8839470/
2. https://www.czytelniamedyczna.pl/4915,ziololecznictwo-i-zalecenia-zywieniowe-wedlug-sw-hildegardy-z-bingen-cz-ii.html
3. https://michalandrulewicz.pl/melatonina-suplement-na-problemy-zoladkowo-jelitowe/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4928719/
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8127090/