Co to jest ashwagandha? Właściwości i zastosowanie

Withania somnifera L., powszechnie znana jako ashwagandha, witania ospała lub żeń-szeń indyjski, jest rośliną stosowaną od wieków w medycynie ajurwedyjskiej, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Jej naturalnym środowiskiem występowania jest południowo-wschodnia Azja. Można ją również spotkać na terenie krajów śródziemnomorskich, w wysoko położonych rejonach Himalajów, południowej oraz tropikalnej części Afryki, Wyspach Kanaryjskich, Przylądku Dobrej Nadziei oraz Australii. Należy ona do grup adaptogenów, co oznacza, że może pomóc organizmowi radzić sobie ze stresem. Za większość jej właściwości leczniczych odpowiadają zawarte w niej witanolidy oraz alkaloidy.

Właściwości ashwagandhy

Pomaga redukować stres

Ashwagandha jest prawdopodobnie najbardziej znana ze swojej zdolności do zmniejszania stresu. Badania dowodzą, że blokuje ona ścieżkę stresu w mózgach szczurów poprzez regulację sygnalizacji chemicznej w układzie nerwowy. Ponadto, kilka kontrolowanych badań na ludziach wykazało, że może zmniejszyć objawy u osób ze stresem i zaburzeniami lękowymi. Przyjmowanie specyficznego ekstraktu z korzenia ashwagandhy 300 mg dwa razy dziennie po posiłku przez 60 dni wydaje się poprawiać objawy stresu.

Wspomaga leczenie chorób neurodegeneracyjnych

Według badań naukowych, ashwagandha może odgrywać znaczącą rolę przy opracowaniu leków przeciwko chorobom neurodegeneracyjnym. Stosowanie ashwagandhy może być pomocne w terapii choroby Parkinsona oraz Alzheimera.

Działa przeciwcukrzycowo

Ashwagandha może być również stosowana jako środek przeciwdziałający cukrzycy.  U osób chorych na cukrzycę, które przyjmowały przez 30 dni sproszkowany korzeń ashwagandhy, zaobserwowano stabilizację poziomu glukozy we krwi, a efekt terapeutyczny był porównywalny z przyjmowaniem glibenklamidu (w dawce 5 mg), przy czym silniejsze działanie występowało przy stosowaniu ekstraktu z liści niż z korzenia rośliny.

Działa ochronnie na układ krążenia

Badania naukowe dowodzą, że ashwaghanda posiada właściwości kardiotropowe oraz kardioochronne. W. somnifera poprawia hematopoezę, czyli proces wytwarzania wszystkich komórek krwi. Ponadto, ashwagandha może pomóc w poprawie zdrowia serca poprzez obniżenie poziomu cholesterolu i trójglicerydów.

Może posiadać właściwości przeciwnowotworowe

Badania na zwierzętach wykazały, że witaferyna – związek występujący w ashwagandzie – pomaga wywołać apoptozę, czyli zaprogramowaną śmierć komórek rakowych.

Działa przeciwzapalnie

Badania na ludziach wykazały, że ashwagandha zwiększa aktywność komórek odpornościowych, które zwalczają infekcje i pomagają redukować stany zapalne. Może chronić organizm przed przed uszkodzeniami chrząstek u osób cierpiących na chroniczne zwyrodnienie stawów.

Działa przeciw niepłodności męskiej

Ekstrakty z korzenia ashwagandhy mogą być stosowane w celu poprawy funkcji seksualnych ze względu na odgrywanie ważnej roli w produkcji plemników, a także w poziomie libido.

Do pozostałych właściwości prozdrowotnych ashwagandhy można zaliczyć:

• szybszą regenerację mięśni po treningu,
• działanie przeciwniedokrwienne oraz przeciw niedotlenieniu,
• działanie przeciwbólowe, m.in. przy zapaleniu stawów,
• poprawę jakości snu,
• działanie przeciwbakteryjne, m.in. wobec Staphylococcus aureus, Enterococcus, Escherichia coli, Salmonella typhimurium, Proteus mirabilis, Citrobacter freundii, Pseudomonas aeruginosa i Klebsiella pneumoniae.
• zmniejszenie objawów u kobiet związanych z menopauzą,
• działanie przeciwpasożytnicze, m.in. dzięki witanolidom obecnym w roślinie, wyciągi z ashwagandhy hamują rozwój pasożytów Leishmania donovani

Dawkowanie ashwagandhy

Odpowiednia dawka ashwagandhy zależy od kilku czynników. Zwykle przyjmowana jest w postaci suplementu diety. Większość suplementów występuje w formie tabletek 300 mg, przyjmowanych dwa razy dziennie po jedzeniu. Można ją spotkać również w postaci proszku.

Pora dawkowania ashwagandhy nie jest ściśle określona. W praktyce powinna zależeć od celu, w jakim ją stosujemy. Należy mieć na uwadze, że ashwagandha działa uspokajająco, wycisza organizm i redukuje stres. Jeśli zatem zależy nam na dobrym i głębokim śnie, to najlepiej suplementować ją na wieczór.

Jeśli za chcemy zredukować stres w ciągu dnia, to najlepszą porą będzie poranek. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby suplementować ashwagandhę kilka razy dziennie. Ważne, aby pilnować zalecanej dziennej dawki.

Ashwagandha – skutki uboczne

Generalnie ashwagandha uznawana jest bezpieczny suplement, bez wyraźnych skutków ubocznych. Wśród najczęściej wymienianych działań niepożądanych jest silne poczucie senności wynikające z działania uspokajającego.

Z drugiej strony, jeśli suplementujemy ashwagandhę wieczorem, to możemy uznać to za plus. Wśród innych skutków ubocznych możemy wymienić bóle głowy i problemy żołądkowe.

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania co do przyjmowania ashwagandhy nie są znane, jednakże powinno się ją stosować z umiarem. Pomimo jej prozdrowotnych właściwości, niektóre osoby nie powinny jej przyjmować, w tym kobiety w ciąży i karmiące piersią. Ashwagandhy powinny również unikać osoby z chorobami autoimmunologicznymi. Mowa tu głównie o schorzeniach takich jak:

• reumatoidalne zapalenie stawów,
• stwardnienie rozsiane,
• toczeń,
• Hashimoto,
• cukrzyca typu 1.

Z czym nie łączyć ashwagandhy?

Ashwagandhy nie powinniśmy łączyć z lekami:

• immunosupresyjnymi,
• uspokajającymi,
• stosowanymi w cukrzycy,
• obniżającymi ciśnienie krwi,
• hormonami tarczycy.

Ashwagandha a nadciśnienie

Wykazano, iż ashwagandha może również obniżać poziom ciśnienia krwi, więc dawki leków mogą wymagać dostosowania, jeśli je przyjmujesz.

Ashwagandha a Hashimoto

Pomimo iż niektóre dowody naukowe sugerują, że ashwagandha może pomóc w funkcjonowaniu tarczycy, ważne jest, aby dokonać rozróżnienia, z jakim problemem „tarczycowym” się zmagamy.

Nadczynność tarczycy

Ponieważ ashwagandha może zwiększać poziom hormonów tarczycy, nie zaleca się jej osobom z nadczynnością tarczycy, którzy już nadprodukują T3 i T4.

Niedoczynność tarczycy

Ashwagandha może być w stanie pomóc osobom zmagającym się z niedoczynnością tarczycy, aczkolwiek może wchodzić w interakcję z lekami na tarczycę, dlatego zawsze należy zaczerpnąć porady lekarza.

Hashimoto

Osoby z zapaleniem tarczycy Hashimoto nie powinny przyjmować ashwagandhy. Ashwagandha ma potwierdzone działanie immunomodulujące (wpływa na nasz układ odpornościowy, wzmacnia reakcje obronne organizmu), dlatego stosowanie jej w chorobach autoimmunologicznych, takich jak m.in. Hashimoto, może niestety nie być korzystne.

Bibliografia:

1. Połumackanycz, Milena, et al. „Ashwagandha (Withania somnifera L.)–roślina o udokumentowanych właściwościach prozdrowotnych.” Farm Pol 76.8 (2020): 442-447.
2. Center, Healthy, and Mamy dla Mam. „Ashwagandha—Twój sprzymierzeniec w walce ze stresem.”
3. Plus, Naraya. „Ashwagandha–Indyjski żeń szeń.”
4. Anbalagan K and Sadique J. Withania somnifera (ashwagandha), a rejuvenating herbal drug which controls alpha-2 macroglobulin synthesis during inflammation. Int.J.Crude Drug Res. 1985;23(4):177-183.
5. Anbalagan, K. and Sadique, J. Influence of an Indian medicine (Ashwagandha) on acute-phase reactants in inflammation. Indian J Exp Biol. 1981;19(3):245-249.
6. Devi, P. U., Sharada, A. C., and Solomon, F. E. Antitumor and radiosensitizing effects of Withania somnifera (Ashwagandha) on a transplantable mouse tumor, Sarcoma-180. Indian J Exp Biol. 1993;31(7):607-611.
7. Devi, P. U., Sharada, A. C., Solomon, F. E., and Kamath, M. S. In vivo growth inhibitory effect of Withania somnifera (Ashwagandha) on a transplantable mouse tumor, Sarcoma 180. Indian J Exp Biol. 1992;30(3):169-172.
8. Kaur, K., Rani, G., Widodo, N., Nagpal, A., Taira, K., Kaul, S. C., and Wadhwa, R. Evaluation of the anti-proliferative and anti-oxidative activities of leaf extract from in vivo and in vitro raised Ashwagandha. Food Chem.Toxicol. 2004;42(12):2015-2020.
9. Mikolai, J., Erlandsen, A., Murison, A., Brown, K. A., Gregory, W. L., Raman-Caplan, P., and Zwickey, H. L. In vivo effects of Ashwagandha (Withania somnifera) extract on the activation of lymphocytes. J.Altern.Complement Med. 2009;15(4):423-430.
10. Ven Murthy, M. R., Ranjekar, P. K., Ramassamy, C., and Deshpande, M. Scientific basis for the use of Indian ayurvedic medicinal plants in the treatment of neurodegenerative disorders: ashwagandha. Cent.Nerv.Syst.Agents Med.Chem. 9-1-2010;10(3):238-246.
11. Agarwal R, Diwanay S, Patki P, Patwardhan B. Studies on immunomodulatory activity of Withania somnifera (Ashwagandha) extracts in experimental immune inflammation. J Ethnopharmacol 1999;67:27-35.
12. Biswal BM, Sulaiman SA, Ismail HC, Zakaria H, Musa KI. Effect of Withania somnifera (Ashwagandha) on the development of chemotherapy-induced fatigue and quality of life in breast cancer patients. Integr Cancer Ther. 2013;12(4):312-22.
13. Dasgupta A, Peterson A, Wells A, Actor JK. Effect of Indian Ayurvedic medicine Ashwagandha on measurement of serum digoxin and 11 commonly monitored drugs using immunoassays: study of protein binding and interaction with Digibind. Arch Pathol Lab Med 2007;131:1298-303.